ΘΕΑΤΡΟ
Ο Στάθης Λιβαθινός έκανε τελικά τη μεγάλη κίνηση, αυτήν που δεν τόλμησε να κάνει ποτέ κανένας άλλος, αυτήν που θα συνδέσει το όνομά του με την ιστορία του Εθνικού Θεάτρου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μαζική διαμαρτυρία κατά της λογοκρισίας
Το «Γκουαντάναμο» του Σάββα Ξηρού επί σκηνής
Κατέβασε την «Ισορροπία του Nash», την παράσταση που ενόχλησε πολιτικά κάποιους επειδή βασιζόταν μερικώς σε κείμενα του Σάββα Ξηρού.
Ο Στάθης Λιβαθινός κατέβασε την μπάρα στην είσοδο της Πειραματικής Σκηνής στην οδό Πανεπιστημίου και έκλεισε το θέατρο σκύβοντας το κεφάλι μπροστά στην απαίτηση φιλελεύθερων «επαναστατών».
Επέτρεψε σε άσχετους με το θέατρο, επικίνδυνους κύκλους να αποφασίζουν για το ρεπερτόριο, τη λειτουργία του Οργανισμού που διευθύνει: του Εθνικού Θεάτρου.
Ενα εντυπωσιακά μεγάλο, χορταστικό αυτογκόλ. Μπράβο...
Τελικά ο αγώνας που δόθηκε τις τελευταίες μέρες εναντίον μιας παράστασης και μιας σκηνοθέτριας απέδωσε καρπούς.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός υπέκυψε στην ιερή οργή αγανακτισμένων «θεατών» (ούτε καν είχαν δει την παράσταση) και απέσυρε την... επικίνδυνη «Ισορροπία».
Ετσι νομιμοποίησε το επιχείρημα όλων αυτών που μέρες τώρα, σκοπίμως, μετατρέπουν μια υπόθεση που αφορά το θέατρο σε πολιτικό νιτερέσο.
Ματαίωσε τις παραστάσεις δικαιώνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τη στάση εκείνων που έχουν λόγους –πολιτικούς εννοείται- να βγάλουν τους σκελετούς από τα ντουλάπια, να ξαναβάλουν μπρος τις μηχανές στον διάλογο του μίσους, ν’ αρχίσουν τους ελεεινούς πολιτικούς συμψηφισμούς ξύνοντας πληγές σε συγγενείς θυμάτων της «17 Νοέμβρη» και σαρκάζοντας τα δικαιώματα ανθρώπων που έχουν δικαστεί και καταδικαστεί για τα εγκλήματά τους.
Κι όλα αυτά στην πλάτη του θεάτρου.
Γιατί η απόφαση του Στάθη Λιβαθινού να λογοκρίνει την ίδια την παραγωγή του θεάτρου που διευθύνει αποτελεί μοιραία υποχώρηση, ξεκάθαρο πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης με στόχο μάλιστα εκεί όπου χτυπά θεσμικά και συμβολικά η καρδιά του ελληνικού θεάτρου: το Εθνικό Θέατρο.
Δεν είναι η πρώτη φορά. Εχει συμβεί ξανά και στη χώρα μας και αλλού στον κόσμο θεάματα τολμηρά, επικίνδυνα στον χειρισμό τους να δημιουργούν θόρυβο, συζητήσεις, διχογνωμίες, κριτική επί της ουσίας.
Αυτή είναι η δουλειά της τέχνης, πολύ δε περισσότερο της τέχνης που γεννιέται, ζυμώνεται στην «κουζίνα» μιας Πειραματικής Σκηνής θεάτρου.
Κι αν έχουμε δει το κακό, τους αρνητικούς ήρωες, τη βία και τα παράγωγά της να υποστηρίζουν θεματικά ολόκληρα λογοτεχνικά έπη, το κλασικό και σύγχρονο θέατρο, αριστουργήματα ζωγραφικής, μουσικά έργα.
Ποιος σκέφτηκε ποτέ να τα λογοκρίνει και μάλιστα με κριτήριο το θέμα τους;
Ποιος σκέφτηκε ποτέ να κλείσει το θέατρό του γιατί κάποιοι δεν συμφωνούν με το ρεπερτόριο που επιλέχτηκε;
Και ξαφνικά με αφορμή μια παράσταση που περιέχει κείμενα του Σάββα Ξηρού επανέρχεται το γελοίο ερώτημα στο οποίο μας υποχρεώνουν επιτακτικά να απαντήσουμε γρήγορα και χωρίς περιστροφές: Είστε εναντίον της βίας, ναι ή όχι;
Κι αν είστε εναντίον, γιατί ανεβάζετε παραστάσεις βασισμένες σε υλικό δολοφόνων όπως του Σάββα Ξηρού;... Ε; Γιατί;
Συντάχτηκαν δηλαδή η σκηνοθέτις, οι ηθοποιοί της παράστασης με την πολιτική άποψη του Ξηρού, ακόμα και η καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου;
Και έπρεπε να βρεθούν άπαντες στην αδιανόητα κωμική θέση να απολογούνται από κανάλι σε κανάλι και να απαντούν στις πιεστικές ερωτήσεις «ευαίσθητων» δημοσιογράφων δηλώνοντας ότι δεν είναι υπέρ της τρομοκρατίας, απλώς κάνουν θέατρο, έρευνα, μυθοπλασία, αξιοποιούν στη σκηνή ένα κοινωνικό ντοκουμέντο.
Την Πέμπτη το βράδυ διαβάστηκε το εξής κείμενο στους θεατές του θεάτρου «Ρεξ» εκ μέρους των ηθοποιών του Εθνικού Θεάτρου λίγο πριν αρχίσει η παράσταση του έργου του Μπρεχτ «Γαλιλαίος»:
«Θεωρούμε αυτονόητο και πολύτιμο το δικαίωμα των καλλιτεχνών να συνομιλούν μέσω του έργου τους με τους πολίτες για όσα απασχολούν την κοινωνία και τον άνθρωπο.
Πιστεύουμε ότι ο κόσμος των ιδεών δεν μπορεί να εμπίπτει σε κανέναν περιορισμό.
Γνωρίζουμε ότι οι ελευθερίες σ’ αυτόν τον τόπο πληρώθηκαν πάντα πολύ ακριβά και αρνούμαστε να συναινέσουμε σ’ αυτή την πράξη λογοκρισίας με όποιο μανδύα και αν εμφανίζεται.
Αντιλαμβανόμαστε την απόφαση να κατεβεί η παράσταση "Η ισορροπία του Nash" ως υποχώρηση στις αξιώσεις της Ιεράς Εξέτασης».
Μια «Ισορροπία» ψευτοτρόμου ή πώς ξαναχάθηκε ο κοινός νους
Η ανεξέλεγκτη κατάσταση τρομοϋστερίας οδήγησε την Πηγή Δημητρακοπούλου (που αναγκάστηκε να απολογηθεί «γιατί;», «πώς, αφού το αίμα είναι ακόμα φρέσκο», «μα τον εγκληματία;», «συμφωνείτε με τον Ξηρό;»), να μιλήσει:
Το ότι δεν “λογοκρίθηκα” εν έτει 2016 θεωρήθηκε ατόπημα και το ότι χρησιμοποίησα βιβλίο μέλους μιας οργάνωσης που εξαρθρώθηκε πριν 14 χρόνια, τουλάχιστον “εγκληματικό”. Σέβομαι απόλυτα τη θλίψη των συγγενών των θυμάτων. Αυτοί είναι και τα μεγαλύτερα θύματα όλης αυτής της εκρηκτικής δημοσιότητας, γιατί τους ξύπνησε τραγικές μνήμες.Εχω να τους απαντήσω μόνο ότι κανείς δεν “εξαγνίζεται”, ούτε “ηρωοποιείται” επειδή καταπατήθηκαν τα δικαιώματά του, αυτό είναι εντελώς διαφορετικό θέμα και δεν αναιρεί τις πράξεις του.Στους πολιτικούς και δημοσιογράφους που γέμισαν έξαλλοι τα τηλεπαράθυρα λέω ότι δεν κινδυνεύει πια από κανέναν Σάββα Ξηρό η Δημοκρατία μας, αυτός έχει αφοπλιστεί χρόνια τώρα. Κινδυνεύει από πολλά άλλα, πολύ πιο σοβαρά, που τα ξέρουμε καλά όλοι μας, και ένα απ’ αυτά, το ελάχιστο, που πρέπει να προασπιζόμαστε καθημερινά, είναι η ελευθερία της έκφρασης.
Αλλά ήρθε και ο νοικοκύρης του σπιτιού, ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, να πάρει θέση και το ζήτημα, επιτέλους, να κλείσει...
Την Πέμπτη το πρωί ανακοινώνει ότι σταματάει αυτές τις λίγες παραστάσεις (sold out μάλιστα) που απέμεναν γιατί απειλούνταν οι ζωές των ηθοποιών...
Ποιοι απειλούσαν ποιον; Τον ρωτήσαμε, αλλά δεν μας απάντησε. Επέμενε ότι δέχεται απειλές γι’ αυτό θα πάρει μέτρα...
Κάποιοι δηλαδή γραβατωμένοι θα κατέβαιναν από τη Φιλοθέη, το Παλαιό Ψυχικό ή την αμερικάνικη πρεσβεία φορτωμένοι με γκαζάκια και ρουκέτες (!) για να εμβολίσουν το κτίριο του “Ρεξ” στην Πανεπιστημίου;
Μα αυτά, στάνταρ, η 17 Νοέμβρη δεν τα κάνει;
Η ανακοίνωση Λιβαθινού |
Στην ανακοίνωσή του τονίζει ότι η παράσταση «προξένησε πόνο», «ξέφυγε από τον καλλιτεχνικό της στόχο και μοιάζει να εξαντλεί τις αντοχές της κοινωνίας».
Μας λέει επίσης ότι «καμιά ιδέα δεν δικαιούται να αφαιρέσει μια ζωή» (πού απαντά αυτό;) και πως η παράσταση «ενεργοποίησε αντιδράσεις ακραίων κύκλων που έφτασαν στο σημείο να εκφράζουν απειλές για τη σωματική ακεραιότητα του κοινού, των καλλιτεχνών και των εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου».
Αν εδώ δεν πρόκειται για λανθασμένη διατύπωση ή σύνταξη στο κείμενο πρέπει να εννοήσουμε ότι η ίδια η παράσταση απέτυχε γιατί «ενεργοποίησε», «προκάλεσε», «ξέφυγε από το στόχο της».
Η παράσταση τα έκανε όλα αυτά;
Η ανακοίνωση του καλλιτεχνικού διευθυντή καταλήγει:
Κάτω από αυτές τις συνθήκες θεωρούμε ότι η συνέχιση της παράστασης θα καλλιεργήσει τη στρεβλή εντύπωση ότι το Εθνικό Θέατρο, αντί να προβάλει τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και τον γόνιμο προβληματισμό, στηρίζει εγκληματίες για πάντα καταδικασμένους στη συνείδηση του ελληνικού λαού.
Προς αποφυγή δημιουργίας μιας τέτοιας παρερμηνείας, να μείνουν δηλαδή τα κανάλια και άλλοι «φορείς» με την εντύπωση ότι το Εθνικό αβαντάρει εγκληματίες τρομοκράτες, ο Στάθης Λιβαθινός προχώρησε στη λογοκρισία και πέταξε την παράσταση στα σκουπίδια.
Διότι περί αυτού πρόκειται.
Και να σκεφτεί κανείς ότι η δήλωση μετανοίας στην Ιερά Εξέταση των καιρών μας υπογράφτηκε για μια δουλειά της Πειραματικής Σκηνής, αυτής που δημιούργησε με όνειρα και μεράκι πριν από χρόνια ο Στάθης Λιβαθινός και ανάστησε με την επάνοδό του ως διευθυντή στο Εθνικό Θέατρο.
Καλά τα μεγαλόπνοα σχέδια για Τμήματα Σκηνοθεσίας και για αναβάθμιση της Δραματικής Σχολής όμως εδώ αποδεικνύεται ότι έχουμε πρόβλημα χειρισμού ουσιωδών θεμάτων, αυτών που θεωρούσαμε αυτονόητα, «ευκολάκια».
Μήπως τελικά είναι καλύτερα να αναλωθούμε στην κατάκτηση αυτών των βασικών, την περιφρούρηση κεκτημένων (υποτίθεται) όπως η ελευθερία της έκφρασης;
Και μια απορία: Πώς ο Στάθης Λιβαθινός θα κάνει Φεστιβάλ με θέμα τον ελληνικό εμφύλιο όπως προγραμματίζει;
Δεν φοβάται μήπως το θέατρο γίνει «καλοκαιρινό» από τις «ρουκέτες» που θα ρίχνουν, ποιοι άραγε; Οι απόγονοι των ανταρτών ή των χιτών;
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής ενός Εθνικού Θεάτρου σε κάτι τέτοιες δύσκολες στιγμές δικαιώνει τον ρόλο του.
Τότε είναι που αποδεικνύει τι σημαίνει να διευθύνεις το πρώτο θέατρο της χώρας με ό,τι αυτό συμβολίζει, να παίρνεις αποφάσεις και ρίσκα που αφορούν την ουσία της τέχνης, την τιμή και την αξιοπρέπεια του θεάτρου αλλά και των ανθρώπων του.
Και τότε είναι που κρίνεται.
Υπουργικοί ψίθυροι μετά την υστερία
Οι ανακοινώσεις του Σωματείου Εργαζομένων Εθνικού Θεάτρου, του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος είναι ξεκάθαρες στο μήνυμά τους:
«Η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης είναι θεμελιώδης αρχή της τέχνης του θεάτρου. Καταδικάζουμε τις ενέργειες που θίγουν, προσβάλλουν, απειλούν και στερούν το δικαίωμα αυτό, καθώς και τις φωνές που ζητούν το κατέβασμα της παράστασης».
Καθόλου ξεκάθαρο αλλά συγκεχυμένο έως χωρίς νόημα το περιεχόμενο της ανακοίνωσης του υπουργού Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά.
Μας εξηγεί ότι κατανοεί «τη δικαίως μεγάλη κοινωνική ευαισθησία σχετικά με το ζήτημα της βίαιης και δολοφονικής δράσης ένοπλων ομάδων», αλλά «τυφλές αντιδράσεις απέναντι σε μια θεατρική παράσταση καθιστούν αδύνατη κάθε νηφάλια αποτίμηση του καλλιτεχνικού έργου και κάθε ουσιαστική δημόσια συζήτηση τόσο για τη μνήμη των θυμάτων όσο και για το φαινόμενο της ανεξέλεγκτης βίας».
Και: «Είναι θλιβερό και ανησυχητικό το γεγονός πως το Εθνικό Θέατρο βρέθηκε αντιμέτωπο με απειλές, ώστε εντέλει υποχρεώθηκε να κατεβάσει το επίμαχο έργο πριν από την προγραμματισμένη λήξη των παραστάσεων».
Ο Πρόδρομος Τσινικόρης δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ότι τόσο εκείνος όσο και ο Ανέστης Αζάς, με τον οποίο συνεργάζονται ως καλλιτεχνικοί υπεύθυνοι της Πειραματική Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, επιθυμούσαν τη συνέχιση και ολοκλήρωση των παραστάσεων μέχρι το βράδυ της Τετάρτης.
Την ίδια θέση συμμεριζόταν και ο κ. Λιβαθινός. Από την Πέμπτη το πρωί, όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής και το Δ.Σ. του Εθνικού αποφάσισαν ότι δεν είναι δυνατή η συνέχιση των παραστάσεων, εξαιτίας των αντιδράσεων και κυρίως των απειλών που δέχονταν οι συντελεστές του έργου, οι δύο καλλιτεχνικοί υπεύθυνοι συντάχθηκαν με την απόφαση και στηρίζουν την επιλογή του κ. Λιβαθινού.
Μαζική διαμαρτυρία κατά της λογοκρισίας
Το «Γκουαντάναμο» του Σάββα Ξηρού επί σκηνής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου